چرخ دنده زاویه دار | گروه صنعتی مهرابی
وقتی چرخدنده ها یک دنده با محور شفت موازی نباشد و زاویه داشته باشد، دندانه ها در واقع به صورت زاویه دار در می آیند و به این چرخدنده ها، چرخدنده های زاویه دار (Helical Gear) می گویند. چرخدنده های زاویه دار نام های مختلف دیگری نیز دارند که از جمله ی آن میتوان به چرخدنده مورب، چرخدنده مارپیچ و چرخدنده هلیکال اشاره کرد. چرخدنده های زاویه دار، نسبت به چرخدنده های ساده مشابه خود، می توانند بار بیشتری تحمل کنند و سر و صدای کمتری نیز به وجود می آورند. این چرخدنده ها در ماشین آلات صنعتی و خودرو ها کاربرد زیادی دارند.
اگر بخواهیم به صورت کلی مزایای این چرخدنده ها را فهرست کنیم میتوان به این موارد اشاره کرد:
1- دارای استحکام و توان انتقال نیروی بیشتر از چرخدنده های ساده مشابه خود هستند و صدای کمتری تولید می کنند.
2- مناسب کار در سرعت های گردشی بالاتر هستند.
3- به هنگام کار، یک نیروی جانبی ناخواسته در آنها ایجاد می شود که باید با یاتاقان بندی مناسب، این نیروی جانبی را مهار کرد. نیروی جانبی به دلیل مورب بودن دندانه ها به وجود می آید.
4- محدودیتی درباره تعداد دندانه های دو چرخدنده مارپیچ درگیر با هم وجود ندارند.
چرخ دنده جناغی | گروه صنعتی مهرابی
چرخدنده های جناغی نوع خاصی از چرخدنده های هلیکال هستند که در انتقال بارهای شدید که به دلیل نیروی رانشی زیاد امکان استفاده از چرخدنده های هلیکال وجود ندارد، مورد استفاده قرار می گیرند. ترکیبی از چرخ دنده های مارپیچ چپ و راست با زاویه چرخش یکسان را چرخ دنده جناغی یا چرخدنده دوبل هلیکال یا چرخدنده مارپیچ دوتایی می گویند. چرخ دنده های مارپیچ دوتایی حرکت چرخشی را بین دو شفت موازی انتقال می دهند.
چرخ دنده های مارپیچ دوتایی تمام مزایای چرخ دنده های مارپیچ را دارند از جمله اینکه قوی و بی صدا هستند، به علاوه اینکه می توانند نیروهای رانش را با ترکیب چرخدنده های مارپیچ چپگرد و راستگرد خنثی کنند. البته بایستی این نکته را در نظر گرفت ساخت چرخدنده های جناغی از چرخدنده های مارپیچ دشوارتر است.
با نگاهی دقیق تر چرخ‌دنده‌های جناغی به دو نوع تقسیم می شوند:
1- آن‌هایی که بین دو ردیف دندانه ها شیار دارند که به آنها چرخ‌دنده‌های مارپیچی دوتایی (double helical gears) گفته می‌شود.
2- آن‌هایی که بین دو ردیف دندانه شیار ندارند و دندانه های چپ و راست در مرکز به هم می‌رسند که به آنها چرخ‌دنده‌های شاه ماهی (herringbone gears) می‌گویند.